NIEUWSBERICHT

Terug naar nieuwsoverzicht

27-01-2023

Verslag najaarsbijeenkomst JuristenRijk 23 november 2022

Op 23 november 2022 vond de najaarsbijeenkomst van JuristenRijk wederom fysiek plaats.

De bijeenkomst in een drukke zaal begon met een ingelaste algemene ledenvergadering, voorgezeten door Monique Commelin (voorzitter bestuur JuristenRijk), waarin Eva Langelaar tot lid van het bestuur, tevens secretaris, werd benoemd.

De bijeenkomst stond verder in het teken van een actueel thema: 'De menselijke maat in de (rechts)praktijk'. Na de introductie van het programma en het welkom heten van de sprekers en de aanwezige leden door Jaap Roording (bestuurslid), namen de sprekers ons mee in de stand van zaken van de menselijke maat in de (rechts)praktijk. Rob Widdershoven (staatsraad in buitengewone dienst, tevens Hoogleraar Europees Bestuursrecht bij de Afdeling Staats- en Bestuursrecht van de Universiteit Utrecht) was de eerste spreker. Hij heeft in 2021 samen met Peter Wattel in de hoedanigheid van staatsraad advocaat generaal in een conclusie een aantal aanbevelingen gedaan over hoe de bestuursrechter aan het evenredigheidsbeginsel zou moeten toetsen. De advocaten generaal hebben de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (Afdeling) geadviseerd om bij toepassing van het evenredigheidsbeginsel een drietrapstoets toe te passen. In de eerste plaats moet worden beoordeeld of het besluit geschikt is om het doel te bereiken. In de tweede plaats gaat het om de vraag of de maatregel noodzakelijk is of dat een minder vergaande maatregel volstaat. In de derde plaats gaat het om de evenwichtigheid van het besluit. 

Op basis va ndit advies heeft de Afdeling op 2 februari 2022 uitspraak gedaan in de zogenaamde Harderwijk zaak. De Afdeling oordeelt dat de bestuursrechter in de motivering van uitspraken de intensiteit van de rechterlijke toetsing (glijdende schaal) inzichtelijk behoort te maken. Die glijdende schaal houdt in dat de toetsing afhankelijk is van verschillende factoren. Hoe zwaarde de belangen van de betrokkene wegen en hoe zwaarder de nadelige gevolgen van het besluit zijn, hoe intensiever de toetsing behoort te zijn. Beleidsregels en alemeen verbindende voorschriften zullen in de praktijk ook aan het evenredigheidsbeginsel worden getoetst. De vraag die nog open staat is of ook formele wetten door de rechter aan een toetsing moeten worden onderworpen. Dat is momenteel niet toegestaan op grond van artikel 120 van de Grondwet. AG Snijders heeft onlangs geadviseerd dat een dergelijke toetsing wel mogelijk is als de wetgever bij zijn afweging bepaalde omstandigheden niet onder ogen heeft gezien.

Als tweede spreker nam Ankie Meijer (directeur Wetgeving, Bestuurlijke en Juridische Aangelegenheden bij het Ministerie van SZW) de aanwezigen mee in de toepassing van de menselijke maat in de praktijk van het Ministerie van SZW. Zij ging in op de vragen die er leven rondom de menselijke maat, zowel binnen het departement van SZW, als in de uitvoeringsorganisaties waaronder de Sociale Verzekeringsbank.De definitie van menselijk maat die wordt gehandteerd is: "recht doen aan de belangen van burgers bij de totstandkoming en uitvoering van beleid, wet- en regelgeving". Voorop staat dat maatwerk geen oplossing is voor slecht beleid. Verder is van belang dat de menselijke maat weer meer centraal komt te staan bij het opstellen van beleid en wet- en regelgeving. Daartoe is inmiddels het Beleidskompas ontwikkeld, als opvolger van het Integrale afwegingskader voor beleid en regelgeving (IAK). Dit Beleidskompas dient bij de beleidsvoorbereiding te worde ngebruikt. Daarnaast wordt gewerkt aan een Algemene wet bestuursrecht die meer mensgericht is en waarbij de evenredigheidstoetsing als noodventiel fungeert. 

Na de twee sprekers kwamen diverse vragen uit het publiek gemodereerd door Gijs Jurgens (bestuurslid en tevens penningsmeester). Er volgende een levendige discussie met de nodige dosis humor. De bijeenkomst werd afgesloten met een gezellige borrel. 

Het bestuur van JuristenRijk vond het fijn om weer zoveel leden live bij elkaar te zien. Onze dank gaat dan ook uit naar beide sprekers en de aanwezige leden.

 

 

© JuristenRijk