NIEUWSBERICHT

Interview met Lisanne van Langen, werkzaam als juridisch adviseur bij de gemeente Amsterdam

Welke functies heb je vervuld en wat doe je nu?

Momenteel ben ik werkzaam bij de Directie Juridische Zaken (DJZ) van de gemeente Amsterdam. Na mijn studie begon ik mijn carrière bij de Directie Wetgeving en Juridische Zaken van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV), in combinatie met de traineeopleiding van de Academie voor Wetgeving en Overheidsjuristen. Ik kan mij nog goed herinneren hoe blij ik was dat ik bij JenV aan de slag mocht. De opleiding in combinatie met een uitdagende werkplek was intensief, maar ook echt een hele leerzame en leuke ervaring. Dagelijks pluk ik de vruchten van de meer praktijkgerichte cursussen die onder meer gingen over adviseren, pleiten en presenteren.

Waaruit bestaan jouw dagelijkse werkzaamheden?

Hoofdzakelijk houd ik mij bezig met de Wet open overheid (Woo). In de Woo is het recht op informatie voor eenieder verankerd. De Woo is daarom essentieel voor de democratie, participatie en het vertrouwen tussen de gemeente en de bewoners van Amsterdam. Tegelijkertijd brengt de Woo complexe vragen met zich mee: voelen ambtenaren zich bijvoorbeeld veilig genoeg om een kritisch advies op de mail te zetten en is volledige transparantie altijd wenselijk?

Ironisch genoeg vertrok ik bij JenV, omdat ik toen minder ‘Wob’ wilde doen. Bij de gemeente Amsterdam vervul ik wel een andere rol, zo ben ik bijvoorbeeld niet meer documenten aan het lakken maar heb ik een coördinerende rol. DJZ adviseert over de meest complexe en politiek gevoelige Woo-verzoeken, heeft een kader stellende taak en waarborgt de juridische kwaliteit van besluiten. Ook behandelt DJZ bezwaar en beroepen die worden ingesteld tegen Woo-besluiten. Hierdoor zijn mijn werkzaamheden heel afwisselend. Zo zit ik de ene dag bij het kabinet van de burgemeester om te adviseren hoe we een Woo-verzoek gaan behandelen over het hijsen van de Israëlische vlag. De volgende dag ben ik in de rechtbank om te verdedigen waarom we een bepaalde Woo-uitzonderingsgrond hebben toegepast. Of bespreek ik met het Woo-team hoe we kunnen voldoen aan het doel van het Amsterdamse college om nog dit jaar 80% van de Woo-verzoeken binnen de wettelijke termijn af te handelen, zonder in te boeten op de kwaliteit.

Naast de Woo vind ik het erg waardevol een bijdrage te mogen leveren aan het programma Juridische Vernieuwing. Met de notitie ‘Vertrouwen begint bij de Overheid’ heeft burgemeester Halsema het startschot gegeven voor een herijking van onder andere de juridische functie binnen de gemeente. Vertrouwen, responsief bestuur, dienstbaarheid, procedurele rechtvaardigheid en dejuridiseren vormen daarbij de leidraad. Het programma beoogt een cultuuromslag en dat is iets van de lange adem. Het is een uitdaging om de gehele gemeente hierin mee te krijgen. Maar er zijn steeds meer concrete voorbeelden te noemen, zoals een pilot met een externe bezwaarcommissie, een afwegingskader voor het instellen van hoger beroep en de buurtrechtbank.   

Ten slotte houd ik mij ook bezig met huisverboden. Dat is een behoorlijk ingrijpend instrument, waarbij de burgemeester in het geval van huiselijk geweld een tijdelijk huisverbod kan opleggen. De uithuisgeplaatste mag in die periode ook geen contact met de achterblijvers hebben. Het tijdelijk huisverbod is bedoeld als een afkoelingsperiode, waarin de noodzakelijke hulpverlening wordt opgestart. Vanuit DJZ adviseren we over een eventuele verlenging of intrekking van een huisverbod. Ook vertegenwoordigen we de burgemeester bij de rechtbank in het geval van een voorlopige voorziening. Ik vind het soms heftig om de verhalen te lezen, helemaal als er kinderen bij betrokken zijn. In sommige gezinnen lukt het maar niet om de spiraal van geweld te doorbreken. Toch voelt het ook als relevant werk; uit onderzoek naar huisverboden opgelegd tussen 2018 en 2022 blijkt dat in 70% van de gevallen de directe geweldsdreiging vermindert.

Welke tip wil je rijksjuristen meegeven?

Zoek verbinding! Het leuke aan werken bij een gemeente is dat je dichter op de praktijk zit en meer contact hebt met bewoners. Ik weet door mijn ervaring bij het Rijk dat het lastiger is om in verbinding te blijven met bijvoorbeeld de mensen waarvoor je die ene maatregel aan het opstellen bent. Dat zit dus deels in de aard van de werkzaamheden, maar ik denk wel dat daar nog wel winst te behalen is. En laten we ook als rijksjuristen en gemeentejuristen meer contact hebben; ik waardeer het erg dat ik met de collega’s van BZK kan bellen over een complexe Woo-vraag!